De afname van onze boerenzwaluwen tijdens de laatste decennia is waarschijnlijk niemand ontgaan. Een verklaring hiervoor dient niet ver gezocht. Het voedsel van boerenzwaluwen bestaat vooral uit insecten die ze vangen in de vlucht en waarvan ze bij het grootbrengen van hun jongen enorme hoeveelheden moeten aanbrengen. Ze broeden hiervoor hoofdzakelijk in gebouwen met vee, eventuele broedgevallen op andere locaties zijn vrij ongewoon. Het aantal kleinschalige landbouwbedrijven is tijdens de laatste 50 jaar echter sterk verminderd. Vooral grote industriële veehouderijen zijn hiervoor in de plaats gekomen waar zwaluwen wegens bedrijfshygiëne of om technische aspecten geen toegang meer krijgen. Ook de omgeving van landbouwbedrijven is zwaluwonvriendelijker geworden, ook al wegens de omzetting van soortenrijke graslanden naar de uniforme raaigrasteelt of maïsteelt, wat een daling van het insectenaanbod inhoudt. Waarschijnlijk spelen verslechterende omstandigheden in de overwinteringsgebieden ook een negatieve rol.
Daarom reageert de toevallige bezoeker van onze telpost doorgaans met ongeloof op de hoge aantallen boerenzwaluwen die tijdens het najaar over de weide in Oetersloven vliegen en waarvan het jaarlijkse gemiddelde meer dan 3500 ex. bedraagt. Het dagrecord boerenzwaluw voor 2019 werd op 23 september gevestigd met 806 exemplaren, waarmee het op de 10e plaats terecht kwam. Met een totaal van 3097 getelde ex. kan 2019 een gemiddeld najaar genoemd worden. De eerste zwaluw werd op 13 augustus geteld, de laatste op 18 oktober. De trek bereikt gewoonlijk een hoogtepunt tijdens de derde week van september. Dan dooft ze geleidelijk uit met nog kleine aantallen tot half oktober, de meest late werd op 28 oktober 2011 waargenomen. Het spreekt vanzelf dat de hier doortrekkende boerenzwaluwen haast volledig uit Noord-Europa komen.
Boerenzwaluwen verblijven ongeveer van november tot februari in hun overwinteringsgebieden tussen Marokko en Zuid-Afrika, ook kleine aantallen in Spanje. In maart, begin april kondigen de eerste terugtrekkers hier dan de spreekwoordelijke lente aan op het platteland. Helaas wordt de kans om dit mee te maken met het verstrijken van de jaren steeds kleiner, want de vooruitzichten voor onze boerenzwaluw zijn zeer somber omdat ze samen met de kleinschalige veeteelt uit Vlaanderen dreigen te verdwijnen.
Leave a Reply